Рубрики

СЫЙЫХ МАТЫРЫН ТАПХАН

1571 26 декабря 2017 | Асхыс Чайааны

ЧОННЫҢ ТАРХЫНЫНДА ПОЛҒАН КИРЕКТЕРНІ САҒЫСТА ТУТЧАТХАНЫ АНЫҢ АДА ЧИР-СУУБЫС АРАЧЫЛАҒҶЫЛАРЫНЗАР ХАЙДИ ХАЙЧАТХАНЫНДА КӦРІНЧЕ. ИЛБЕК АДА ЧАА СООНАҢ ИЛЕЕДЕ ЧЫЛЛАР ИРТІП ПАРДЫ, ЧЕ АНЫҢ ЯҢЫЛАЗЫ AM ДАА ПІСТІҢ ЧУРТАЗЫБЫСТА, ЧӰРЕЕБІСТЕ ӰР ПОЛАР. ХАН ТӦГІСТІГ ЧААДА ЧАТ ХАЛҒАННАРНЫ, ПІСТІҢ АМҒЫ ЧУРТАЗЫБЫСТЫ АЛ ХАЛҒАННАРНЫ ПІС ХАҶАН ДАА УНДУБАСПЫС. ЧЕ ОЛ ЧААДА ЧУРТАСТАРЫН ПИР САЛҒАН МАТЫРЛАРНЫҢ АТТАРЫ AM ДАА ПРАЙ ТАБЫЛБААН, ОЛАРНЫ ІЛЕЗІНЕ СЫҒАРАР ТОҒЫСТЫ ТІЛЕГ ОТРЯДТАРЫ АПАРЧАЛАР.
ХАКАСИЯНЫҢ ЧААҶЫЛАР КОМИССАРИАДЫНДА ТАНЫҒЛЫҒ ХУМАРТХЫ МЕРОПРИЯТИЕ ИРТКЕН. ИЛБЕК АДА ЧААНЫҢ ФРОНТОВИГІ ИВАН БОРИСОВИЧ АДЫГАЕВ III СТЕПЕНЬНІГ СЛАВА ОРДЕНІНЕҢ СЫЙЫХТАТХАНЫН КИРЕЧІЛЕПЧЕТКЕН ПІЧІК АНЫҢ ХЫЗЫ ВЕРА ИВАНОВНА АДЫГАЕВАА ХАЙРАЛЛИРҒА ЧИТІРІЛГЕН.
Хызыл армеец Иван Борисович Адыгаев 1904 чылда Асхыс аймаандағы Индіркі Тӧӧ аалда тӧреен. 1935 - 1937 чылларда Хызыл Армияда служба ирткен. 1941 чылда августта армияа мобилизация хоостыра хығыртылған. Ол тустаң сығара 1944 чылның мартына теере Ленинградскай, Западнай паза Белорусскай фронттарда чааласхан. 1941 паза 1942 чылларда ниик палығлатхан, че, 1944 чылда аар палығладып, Хызыл Армиядаң хазии хоостыра сығарылған.
Сыйыхтас пічиинде пазылған: «Мартта 1944 чылда, Белорусскай фронттың 213-ҷі алынҷа мотострелковай бригадазының автоматчигі полып, хызыл армеец Иван Борисович Адыгаев тӧрт разведчикнең хада 18 гитлеровецті пленге алып алғаннар. 26 мартта 1944 чылда хызыл армеец Иван Борисович Адыгаев иңнінең аар палығлатхан. Ах паза буржуазнай армияларда служба иртпеен. Пленде полбаан».
Аар палығладып, госпитальларда ӱр имненген сылтаанда, III степеньніг Слава ордені Иван Борисович Адыгаевке Илбек Ада чаа тузында читірілбеен. Чаа соонда ла Асхыс аймааның чааҷылар комиссариадының айланызынҷа 1947 чылда СССР- ның Ӧӧркі Чӧп Президиумының Указынаң, азымахчы немецтердең тоғыр кӱрезігде сындырлығ паза махачы чааласхан ӱчӱн, хызыл армеец Иван Борисович Адыгаев III степеньніг Слава орденінең сыйыхтатхан. Ноға-да аның соонда даа ветеранға сыйых читірілбеен. Ам на аның хызы Вера Ивановна Адыгаева тиксі Россиядағы «Чиңіс Чылтызы» сайт хоостыра (ол Илбек Ада чааның сыйыхтатхан, че амға теере сыйыхтар албаан фронтовиктеріне чарыдылча) сурыныс ысханда, Хакасияның чааҷылар комиссариадының тоғынҷылары Олег Пагельс паза Елена Палецкая, кӧп мероприятиелер иртіріп, сыйыхты тапханнар.
Республиканың чааҷылар комиссары Виктор Максимчук алғыстастығ хысха чоох тутхан:
- ... Сыйых матырны таап алды. Фронтовиктер пістің чуртазыбыс ӱчӱн чааласханнар. Мындағ кӧп рядовойлар чаадағы прай сидіктерні тобырғаннар. Піс оларның алнында тӧлеп полбас алымнығбыс. Прай фронтовиктернің махачы чааласханнарын хаҷан даа ундубасха кирекпіс, оларның матыр тудынызын чиит тӧлге пир турарбыс. Чииттер ағаларының матырын хаҷан даа ундубазыннар. Пеер юнармеецтер килгеннер, эстафета оларға пирілер. Мин поғдархастығ сағыснаң Вера Ивановнаа орденні киречілепчеткен пічікті читірчем.
Вера Ивановна Адыгаеваа орденнің удостоверениезі, сыйыхтапчатхан лист, чахайахтар читірілген.
Мероприятиеде ідӧк полғаннар Иван Борисовичтің пархазы Елена Адыгаева паза кӧргенегі Гоша (22 № школаның 5-ҷі класс ӱгренҷізі, прайзы хакас тілінең чахсы чоох алысча). Ідӧк Хакас национальнай гимназия-интернаттаң Валерий Сагалаковтың устаанынаң юнармеецтер анда араласханнар.
Піди хумартхы сағыстар тӧлдең тӧлге пиріл турзалар, хан тӧгістіг чаада фашисттердең тоғыр хатығ кӱрезігде чат халғаннар, аннаң хазых айланып істенген ветераннар хаҷан даа чонның чӱреенде халарлар.

Автор : Николай СУЛТРЕКОВ

http://khakaschiry.ru/news/detail.php?ID=5146
 

Комментировать