Аның кӧп саннығ ӱгренҷілері, Россияның саблығ тренері аарластығ атха турысхан Михаил Игнатьевич Боргояковтың хумартхызына чарыдып, марығны Ағбанда чыл сай иртірчелер, постарының улуғлазын кӧзітчелер.
Хайдағ даа спорт марии пасталар алнында, анда нинҷе кізі араласчатханын, хайдаң килгеннерін піліп аларға харасчазың. Че иң не ӧӧні - саблығ спортсменнер пар ба? Аннаңар хаҷанох кибірге кір парған регионнар аразындағы марығ пайрам кибірли азыларын чидікпин сағыпчазың. Анда прай пу сурығларға нандырығ истіп аларға чарир.
Пӱӱл Ағбанзар 98 кӱресчі чыылысханы чарлалғанда, піреезі кӧмес хомзын таа партырҷых. Итсе, Новосибирск паза Иркутск областьтарының командалары кил полбин салғаны искірілгенде, сала ниик тынғаннар. Сурыныс пічиин ысхан полтырлар. Аннаңар арға-мӧрійде 100 ар-тиинаң кӱресчі аралазардаңар искірілген полған. Нинҷе кӧп кізі килзе, кибістегі тоғазығлар анҷа хазыр парчалар, кӧрігҷілерге ӧрініс сыйлапчалар, хысхырызып алар оңдай пирчелер.
Марығда прай 13 команда араласхан. Олар ӧӧнінде Хызылчар крайынаң, Кемеров облазынаң паза Хакасиядаң полғаннар. Саблығ кӱресчілерні адабин даа салғаннар. Спорт устары даа кӧп полбиндыр. Че ікі кӱресчі, тилекей мариинда аралазып, сыйыхтығ орын алғаны чарлалғанда, кӧрігҷілернің харахтары чылтыраза тӱскен - микелернің аймағын кӧзітчең алып-кӱлӱктер парох полтыр. Марығ иртчеткен Ағбандағы Иван Ярыгиннің адынаң Кӱрес туразынзар тиктең не килбиндірбіс тіп сағынчатханнар.
Оңарылыстығ, прайзыбыс таа Хызылчарзар парыбысхан чир-суғҷыбыс Василий Топоевті кӱресчілер аразында кӧр таап аларға харасхабыс. 20І6 чылда Тун пайрамда харбазып, ол ниикке чӧрҷең машина утып алған нооза. Андада ағаа пайрамның ӧӧн сыйии ӱчӱн чоннар аразындағы класстығ спорт узы Валерий Боргояковнаң харбазарға киліскен.
- Кӧрдек аны, ээк сағалын ӧскірібістір, - пастарын икіпчелер Василий Топоевсер кӧрігҷілер.
Амды прайзыбыс аны танып алдыбыс. Сынап таа, ээк сағаллығ пастыр чӧрче. Піди кӧріп-сизініп одырчатсабыс, Хызылчардағы Кӱрес академиязынаң килген ооллар прайзы даа сағаллығлар. Андағ «мода» сығарыбысты поларлар чи? Алай марығ алнындағы кибір-оңдай ба?
Хайдағ даа спортсмен арға-мӧрій алнында позы оңдайынҷа тудынча нооза. Мында, тізең, сағаллары хоостыра Хызылчардағы Кӱрес академиязынаң килгеннерін піліп аларға чарир полған.
- Тун пайрамда утхан машинаң табырах ойлат чӧрче бе? - сурыбысханнар кізілер, Василий пістің хырибысча иртчеткенде.
- Хайди полар ол... Иван Поддубныйның чоннар аразындағы турниріне парарға тимненчем, - ӱлесче ол пӧгіннерінең.
Пістің чӱреебіске ниме истіг полған - Василий Топоев пу марығда Асхыс аймаа ӱчӱн харбасхан, позының кӧдірімінде чиңіс тутхан.
ІҶЕ-ПАБАЛАР
Кибістегі хазыр харбазығлар тузын-да кӧрігҷілер аразынаң пірее хати ӧтіг хысхырыс истіле тӱсче. Уламох іҷелернің ӱннері прайзының хайиин тартадыр - ам даа кічіг тіп санапчатхан оолғы, арға-мӧрійде аралазып, алып-кӱлӱктернең тиңнең тиңе хабыс чӧрче, ойда-тӱңдере тастасча. Пір саринаң іҷезі оолғына айапча, пилі-сӧӧгі тыығалах тіп санапча. Олох арада, кибіске сыхханда, утсын тіп сағынча, чиңіске матап кӧӧктірче, ӱні харылғанҷа хысхырча. Сах андох ағаа пасхазы даа хозылыбысча, оңнығ ла аахтаспинчалар, кӧгліг хатхырысчалар, аймах тузалығ чӧптер пиріп пастабысчалар.
Оолғы ӱчӱн «ағырарға» килген пір иреннең марығ тузында чоохтаза халғабыс. Ноға аны таллап алғам? Кӱресчі оолғына орта паза килістіре чӧптер пирче. Позы даа харбасхан осхас. Кибісте, тізең, олаңай кӱресче спорт узына кандидат Алексей Килижеков харбасча.
- Мин позым Ағбан пилтірі аймаандағы Ах хол аалдаңмын... Я, я, Валерий Майнашевтің аалы. Аннаң хада хойлар хадарарға киліскенӧк. Грек-рим кӱрезінең Уйбат аалда айғасхам, холым пиртіндір салып, тохтатхам, - чоохтапча Алексей Килижековтың пабазы Владимир Михайлович.
Олаңай кӱреснең айғасчатхан ооллар пу марығда илееде полтыр. Оларның тӧрті сыйыхтығ орынға сығып алған. Владимир Михайловичтің кӧрізінең, марығ уғаа хынығ, хазыр парча. Аның оолғы ам даа чиит, 18 частығ ла. Че ол ағаа матап ізенче.
КИБІСТЕ - ВЕТЕРАН
Ағаа амды 48 час. Че Игорь Пинясов, грек-рим кӱрезінҷе спорт узы, Михаил Игнатьевич Боргояковты тың улуғлаҷаң, позының ікінҷі пабазына санаҷаң. Аннаңар саблығ тренернің хумартхызына чарыдылған марығда аралазарға чарадыбысхан. Кибісте чииттернің алнында сала даа туртухпинча, сыдасчаан на сыдасча, че частарны хыйа ит полбассың. Кӧмес-кӧмес соона халып одырча, махалығ микелері киліспин не парчалар.
- Сыйыхтар мағаа ноо кирек?.. Чӱрееме толдыра ӧрініс - сын марығ тузында кибіске сыхтым, - ӱлесче сағыстарынаң спорт ветераны.
Игорь Пинясов, прайзыбыс чіли, чир-суғҷыбыс Василий Топоев кибісте Анар Мансуровнаң харбасчатханын хынып кӧрген. Хайзы даа чииттер аразындағы тилекей мариинда араласхан, сыйыхтығ орын алған. Частары ла пасха. Анар Мансуровха сағам 18 час полза, Василий Топоевке 28 час. Хазыр, хынығ оңдайда ирткен тоғазығ 8:3 саннаң тоозылған, чир-суғҷыбыс чиңіс тутхан. Хайдағ даа полза, Василий аймах, ол санда улуғ даа марығларда кӧп хати аралас парир, узын ӧскіріп ле одырча.
Мында спорт ветеранынаңар танығ тиктең не нимес. Кибісте Игорь Пинясов хайди хайынчатханын кӧріп, аны махтапчатханнар. Хай піреезі, кӧмес тимненген ползабыс, чииттерні «сыныхтабызарға» сыданарҷыхпыс тіп чоохтасчатхан.
Василий Топоев, мындағ марығда аралазып, 5 хати пастағы орынны холға киргенін таныхтапча. Аның нанҷызы Гаврил Анжиганов 3 хати утхан полтыр.
АРТЫХТАРНЫҢ АРТЫХТАРЫ
Тоозыл парды кӱрес пайрамы. Алып-кӱлӱктер, аймах чирдең чыылызып, ойда-тӱңдере матап тастастылар, кӧрігҷілерге ӧрініс сыйладылар. Амды постарының кӧдірімнерінде сыйыхтығ орыннарға сыхханнарнаң таныстырчабыс.
50 кг кӧдірім -
1 орын - Ратмир Адыкинов, Новокузнецк;
2 орын - Тимур Мамышев, Асхыс;
3 орын - Виктор Чепчигашев, Асхыс, паза Артем Сагалаков, Ағбан пилтірі;
55 кг кӧдірім -
1 орын - Леонид Савхаев, Хызылчар;
2 орын - Дмитрий Бабурин, Ағбан;
3 орын - Аяс Сагалаков паза Алексей Килижеков, ікізі Ағбаннаң;
59 кг кӧдірім -
1 орын - Василий Топоев, Асхыс;
2 орын - Анар Мансуров, Хызылчар;
3 орын - Владислав Пустошинский, Минсуғ, паза Виктор Канзычаков, Ағбан;
66 кг кӧдірім -
1 орын - Гаврил Анжиганов, Хызылчар;
2 орын - Владислав Иридеков, Ағбан;
3 орын - Дмитрий Деляев, Ағбан, паза Талех Гараев, Хызылчар;
71 кг кӧдірім -
1 орын - Михаил Бауков, Хызылчар;
2 орын - Станислав Боргояков, Ағбан;
3 орын - Владимир Сагалаков паза Сергей Канзычаков, ікізі Ағбаннаң;
75 кг кӧдірім -
1 орын - Нурсултан Алашев, Ағбан;
2 орын - Владислав Ботнарь, Новокузнецк;
3 орын - Павел Томов, Ағбан, паза Дмитрий Титов, Новокузнецк;
80 кг кӧдірім -
1 орын - Темир Барженаков, Ағбан;
2 орын - Арман Нагапетян, Хызылчар;
3 орын - Никита Биль паза Рамин Исмаилов, ікізі Хызылчардаң;
85 кг кӧдірім -
1 орын - Фазрудин Бахсаев, Хызылчар;
2 орын - Сергей Гибенко, Хызылчар;
3 орын - Алексей Горшков, Минсуғ, паза Данил Мокрушин, Ағбан;
85 кг кӧдірімнең аар -
1 орын - Давид Карапетян, Хызылчар;
2 орын - Максим Хачатрян, Хызылчар;
3 орын - Иван Туниеков, Ағбан, паза Владик Маргарян, Хызылчар.
5 мая 2024 года
+10°C
8 (39045) 9-12-52
974
6 декабря 2017
| Асхыс Чайааны 
